Piet
Paaltjens
Dichter-dominee 1835 - 1894
Naschrift
Het zal trouwe lezertjes opgevallen zijn, dat heer Bommel zijn avonturen graag besluit met een eenvoudig, doch voedzaam maal. Reeds dikwijls is mij de vraag gesteld hoe een dergelijke maaltijd in de ideale vorm is samengesteld - en om aan deze belangstelling tegemoet te komen laat ik hieronder enige toelichtingen volgen van de bediende Joost. Deze, die op zijn 18de verjaardag de hotelschool te St.Q. bezocht, en zelfs doorgelopen heeft, moet als een bij uitstek deskundige op dit gebied beschouwd worden.
'In het algemeen,' aldus de toegewijde chef, 'vangt heer Olivier zijn maaltijden gaarne aan met wat hij een 'voorafje' gelieft te noemen. Wanneer er hooggeplaatste gasten zijn, bestelt hij bij voorkeur een door hem gecreëerd gerecht onder de naam 'Caviare au Terrine'. Hij ziet dit graag in de soepterrine geserveerd en met lepels genuttigd. Persoonlijk verstout ik mij, daarbij enige flessen jonge champagne koel gereed te hebben. Doch niet zelden gebeurt het, dat de gastheer het navolgen van een gebruik uit andere landen prefereert. Hij biedt dan wodka of aqua vita aan.
'De uitwerking op het palaat der aangezetenen is betreurenswaardig, maar een dergelijke onsubtiele ouverture stelt mij in staat aanmerkelijk te economiseren. Bij volgende gangen kan ik dan immers de vrijheid nemen, dranken van lage- re gradaties dan de oorspronkelijk voorgenomene te serveren (waarbij ik natuurlijk de voorzorg neem deze te encarafferen in vroeger gebruikte bouteilles met de etiquetten der superieure châteaux).
'Vervolgens wil, als men mij toestaat heer Olivier te citeren, 'een soepje er altijd wel in'. De gebonden variëteit geniet hier, helaas, preferentie over de consommé, zodat de addition eerder madeira zal zijn dan de lichte sherry, die ikzelve hoger apprecieer.
'De Truite is een geliefde volggang. Heer Olivier bestelt deze bij voorkeur, ten gehore van zijn disgenoten, à la meunière'; maar hij maakt geen aanmerking wanneer ik zo vrij ben een eenvoudige salade et des herbes te apporteren.
'Als gezegd is de drank afhankelijk van het voorafgaande. Mocht evenwel de Markies de Cantecler zich onder de genodigden bevinden, dan zie ik er op toe dat, al naar het land van herkomst der Truite, een Niersteiner of een lichte Côte du Rhône geoffreerd wordt. Ik weet deze opvatting niet onbekritiseerd, maar heb reeds het oog gericht op het komend gerecht. Het seizoen dienende is dit niet zelden Venaison; soms zelfs Venaisons parallel aan volailles, waarbij de légumes een punt van voordurende zorg zijn.*
'Uiteraard rest mij dan al niets dan de kloeke stap naar een zware Bordeaux. Mijn eigen voorkeur zou mij elders voeren, maar heer Olivier spreekt de naam 'Saint Julien' gaarne nadrukkelijk uit. Ik draag dan ook altijd zorg een aantal ledige bouteilles, goed met spinrag gegarneerd, in reserve te hebben voor de Algérienne première classe, die de Chevalier Grootgrut voor zulke doeleinden ter beschikking stelt, en die zich in dit stadium, mits iets overgechambreerd, zeer wel laat smaken.
'Het valt mij altijd weer op, hoe de plat de fromages ook overspannen papillen weer activeert, zodat ik dan meestal tot een Beaune verplicht ben.
'Heer Olivier persoonlijk kan ik nadien groot genoegen doen met flensjes, liefst met rum geflambeerd, maar voor de grotere gelegenheden volsta ik met eenvoudige fruits. Meestal verlangt de tafelheer, dat deze met Cointreau gelardeerd worden, aan welk verlangen ik ondanks bezwaren in consciëntie voldoe. Vooral sinds ik van Chevalier Grootgrut eenvoudige smaakelixers kan betrekken die, mits geprepareerd met zuivere alcohol, vaak uitstekend worden ontvangen.
'Helaas kan ik niet stilzwijgend voorbijgaan aan de taart, liefst rijk van rozijnen voorzien en (Ach! Opnieuw!) met rum geapprêteerd, daarna met zware roomsaus begoten. Valt de melange uit in de rijkdom die heer Olivier prefereert, dan blijken de genoden verder meestal incapabel tot voortgaande conversatie en is mijn taak aanzienlijk verlicht. Zijn de gemoederen evenwel nog geëchauffeerd, dan volgen koffie met een vinger Drambuie en tenslotte rondom het haardvuur, de port.
'Persoonlijk verkies ik een eenvoudige tournedos met een aansprekend bordeautje, maar ik zie in dat de noblesse van een kasteelheer obligeert.'
* Wanneer de maaltijd door intimi genoten wordt, en vooral na lotgevallen die het uiterste van hem gevergd hebben, kan ik heer Olivier echter een groot genoegen doen met het tableren van Pois Gris au Capuçin. Deze schotel ziet hij gaarne omringd door Saucisses Fumées en Rouelles; Cornichons Liègeoises en een ruime schaal met de variatie van de Petit Lardon fumé, die hij in besloten kring kaantjes gelieft te noemen. Doch dit terzijde.
Maarten Toonder. 1912 - 2005. Naschrift van: Een eenvoudige doch voedzame maaltijd.
De Bezige Bij 1970