Boek Piet Paaltjens                                                              Grote Kerk, Schiedam
                                                                                                                                        Predikant in Schiedam
                                                                                                                        1864 - 1894


Beginpagina

Jeugdjaren in Leeuwarden

Studententijd in Leiden

Predikant in Foudgum

Predikant in Den Helder

Predikant in Schiedam

Over Piet Paaltjens

Culinaire citaten

Gedichten over eten en drinken

Culinaire bloemlezing




Contact  











Overlijdensadvertentie

jubileum



            

Op 1 juni 1864 werd HaverSchmidt beroepen door de kerkeraad van Schiedam. Na ernstige twijfel begon hij 31 juli 1864 als predikant te Schiedam. Hij werd de opvolger van F.C.A. Pantekoek, zijn vroegere stadsge- noot en schoolmakker te Leeuwarden en later medestudent te Leiden.Wellicht hebben financiële over- overwegingen meegespeeld om dit beroep aan te nemen. In Den Helder verdiende hij f 500.-- per jaar en in Schiedam kon hij f 1000.-- per jaar verdienen. Bovendien verwachtte zijn vrouw hun eerste kind. Als vrij- zinnig predikant in een overwegend orthodoxe gemeente kreeg HaverSchmidt het niet gemakkelijk.
Hij werd actief binnen de 'Vereniging Paulus'. Oorspronkelijk was dit een zending-vereniging, maar later richtte men zich meer op onderlinge ontwikkeling. HaverSchmidt hield hier preken en lezingen,  waarvan er tijdens zijn leven enkele werden gepubliceerd door de Schiedamse uitgever/drukker Roelants. Ook was HaverSchmidt een gevierd spreker voor de 'Maatschappij tot Nut van 't Algemeen'. Hij bekleedde ook twee bestuursfuncties bij het Nut.  Schiedam was een industriestad en werd ook wel "Zwart Nazareth' genoemd.  De stad telde 231 branderijen, 6 distilleerderijen, 54 mouterijen, 20 moutmolens en 16.559 inwoners. Er was veel armoede.
HaverSchmidt steunde de plannen voor de oprichting van een diaconiehuis in 1869. Ook bezocht hij veel zieken, zwakken en ouderen. In een koude winter gaf hij eens zijn jas aan een oude man en wandelde zonder jas naar huis. Mevouw HaverScmidt was van 1884 tot aan haar overlijden in 1891 praeses van het plaatselijk Vrouwenhulp-genootschap. Er waren zware tegenslagen in zijn privéleven. In 1866 stierf zijn zuster Sytske, nog maar 33 jaar oud, aan de cholera. Ze was vroegtijdig verlost van een baby, die ook was overleden. HaverSchmidt en zijn vrouw kregen drie kinderen,: Margot, geboren in 1864, Nico in 1866 en Frank in 1869. Maar Nico sterft in 1868 aan hersenvliesontsteking. Hij beschrijft dit verdriet in: 'De geschiedenis van den Kleinen Bob'. Van eind 1870 tot augustus 1871 is HaverSchmidt overspannen. en verblijft met zijn gezin in Beekhuizen om te herstellen. Op 14 juni 1891 overlijdt onverwachts zijn vrouw, nog maar 50 jaar oud. Zij was dominant, maar hielp en bemoedigde hem als hij in de put zat. In 1892 ondernam hij nog enkele reizen o.a. naar Foudgum en Leiden, maar in juli 1893 stort hij volledig in en hij gaat naar Laag-Soeren naar een instelling voor zenuwlijders. Maar hij heeft hier geen baat bij.  Op 19 januari 1894 hangt hij zich op in zijn bedstede.  Op dinsdag 22 januari wordt HaverSchmidt begraven. Naar de wens van HaverSchmidt waren er geen toespraken maar heel veel bloemen. Aan een andere wens is ook voldaan namelijk dat er bij zijn graf zou worden gezongen. Leerlingen en oud-leerlingen hebben gezongen: Lied 224, uit de godsdienstige liederen van den 'Nederlandschen Protestantenbond', het eerste, zevende en achtste vers.

Bij het graf                                                           Lange Haven 134

Wij legden diep gebogen
Den weg naar 't kerkhof af,
En zien met weenend' oogen
Ter neer in 't open graf.
Het bergt iets van ons leven,
Ach! in zijn donk'ren schoot:
Wij willen 't volgzaam geven,
Maar onze smart is groot.

Wij leggen in Uw handen
Den liefsten, besten schat.
Verbreekt Gij dierb're banden,
Zijn wij soms moed'en mat.
Toch gaan wij met U mede
Naar 't land, dat gij ons wijst.
Wel vaak met wank'le schrede.
Maar 't harte dankt en prijst.

Wat Gij ons had gegeven,
Dat naamt Gij ons weer af.
Maar 't beste blijft toch leven,
't Verzinkt niet in het graf.                                                         Lange Haven 134 (het hoge huis)
Het schijnt wel gansch verloren,
Maar blijft altoos ons deel.
De liefd', uit U geboren,
Verwint den dood geheel.


Links:
Foto's van het graf
Het zwart Schiedam Gedicht
Schiedam, Nederlandse Protestanten Bond
Lange Haven 141 Wouter en Corine Roberts wonen nu in het pand waar uitgever, drukker en boekhandelaar H.A.M. Roelants was gevestigd, de uitgever van Snikken en Grimlachjes. Dit blog gaat over de rijke historie van dit pand en ook over de recente geschiedenis en de actuele veranderingen.
Schrijversinfo. Mats Beek zijn weblog biedt een schat aan informatie. Op deze pagina vertelt hij over zijn bezoek aan Schiedam op zoek naar zichtbare herinneringen aan Piet Paaltjens. Met fraaie foto's. Even scrollen naar 14 augustus.
Beeldbank Schiedam  Portretten en andere foto's
Muurgedicht Dat Heertje...   Ontwerp van Tessa Schlechtriem.
150 jaar Snikken en Grimlachjes Artikel van Peter van Zonneveld in Neerlandistiek over de Piet Paaltjens Parade in 2017.

In de voetsporen van Piet Paaltjens

Regelmatig organiseert Stichting Kunstwerkt wandelingen door de Schiedamse binnenstad, die in het teken staan van Piet Paaltjens. 
Meer informatie: Stichting Kunstwerkt
U kunt ook zelf een wandeling gaan maken: François Haverschmidt
Een verslag van deze wandeling vindt u hier: https://indevoetsporenvanschrijvers.nl/literaire-wandeling-wandeling-francois-haverschmidt-door-schiedam/
op de website van Mark van den Einde.


Bronnen:
François HaverSchmidt en Schiedam.
Herman Noordegraaf. Fonds Historische Publikaties Schiedam i.s.m. Stichting
François HaverSchmidt-Herdenking 1994

François HaverSchmidt 1835-1894. E.R. van Slooten. Zelfde publikatie als hierboven.